Matu cako tanoe kangham Matu hlang rhoek na ram na lungna u muei ka hmuh vaengah ka omngaih tangkik. Boeih na thuem uh, na poek thai uh. 99.9% loh then na cil na thui uh, thaom na cil na thui uh a uem om tangkik: 1% te ngawn tah aka om ham rhoe rhoe ni. Then na ham ni apoek u van dae ako apuk hlan hilah aka puk tangtae rhoek loh thui pah, tuk hang vitih ako puk u van bit ni ka ti. Tang 10 caminpoei khaw aka puk het van long ni tlaek a ong uh, aka puk hlan rhoek te tah sung u van pueng tih apathum apabae ah koep aung u van rhuem ta.
U khaw impalh u pawh, bangdongalae inti atah, Kol rhal kap loh kum 50 khuiah politics, social, economy ah rhoeng ham koi khoyin khuiah ingup u sut coeng dongah hlang tom lungming=knowledge ben ah kho imhmang u tih mah poekah indong, impoeng na kungah Pathen loh lungma ati bal tih kho omthen ram tom la matu cako khaw moeh impat u he Pathen bueng koeh tih, lam ham la omdae, angen long tah, mah kah cueih dong neh khueh tawn na rhang neh ka pha thai ti bangla vik aka poek u khaw ingom u pawt nim katih, Bi sai na takuem ah Pathen aka sai kung hnilh u boel sih, aka coeng thai pawh coeng Pathen te inguep na atah, mawn ham khat khaw om pawh, kopoek dueng sak u sih, Pathen kongaih banglae hnatun u sih, Pathen loh asai tangtae impang mai ni.
#. 1948 kumah British barhan loh Kol ram independent ana paek vaengah angen coi nawn parliaments cina nen ni ram ana uk u tih, 1952 daeng ani Constitution bangla election ana sai u pueng.
#. Kol ram independent bal he khaw University students cina long ni British koeknah (Against) ana tong u tih rhangpuei loh ana bongyong u tih Kol ram independent khaw ana hmuh uh tite hlang tom kah ming la om.
#. American ram khaw 1776 kumah British loh independent ana paek coeng dae, ahnukdaeng lam ni Adam neh Thomas Jefferson loh Independent Memorandum ana hoe u pueng.
#. 1988 kumah Kol rhangpuei loh Interim Barhan sai pawn sih sai pawn sih ti la demonstration apang u vaeng ah, (Jailing political students leaders) from 1962-to- 1976 rhoek long ni ka na coi nawn uh. Kol ram political former leaders rhoek neh, Interim Government ka na tong pa u dae, Daw Aung San Su Kyi loh ming athuh ngaih pawt dongah tahae hilah kol ram ah Siyalh=Independent imhmuh u mueh la ing om uh. Ti bang hlang te inhlang khuiah om thai ti dae athui te poek paham om van, tidae ako ngai kah ngaih na bangla caeh angai ni.
GMC/O(Global Matu Community/Organization) he sai ham thintawn oek bangla omdae, inhnuk u coeng. Intaeng imvai, impil innam rhoek kah, khokan neh atuen apa ol inyak vaengah, Politics, in ram rhoeng na ben ham la, Cueih na ben ah inrhoeng na hang ham la, surroundance sitaution neh condition insawt vaengah moeh inlamhnuk u coeng.
E.g: Chin state government khuiah Southern Chin hill kah ministers hlang pa 5 om uh, Prime minister hil ah inkhueh u vaengah he, rights inloh thai atah, moeh inrhoeng u hang ni.
Im mah hlang loh political Party sai u thai pawh, bang dong alae aka bongyong kung a om pawt dong ani.
Paletwah Matupi long pawk hlan; aka thakthae kung u om pawh. Mindat rhoek loh KHONUM Tawng ah Tourist camp asak u tih tourists moeh caet u coeng.
Matu pi Bungtla tuisoi neh Bungva natural park aka sai kung om pawh; KIMAMONG neh taengvai Tourist camp neh Natural park aka sai kung om pawh, ulonglae asai lah eh. Sai thai na long moeh om dae imhmuh thai pawt atah, mitla imming na eh, aka thui kung a om pawt atah, mitla aming na eh.
Matupi ah University sai ham la om dae u loh asai lah eh. UTC baibal College u longlae University la tangrhoeng sak lah eh. Nang neh kai loh insai pawt atah sang thai mah pawh.
#. Kol ram 2015 general election yoei ca coeng. hlang kah sai tangtae political party CNP neh CPP dong ah a Matu rhoek Parliaman la vote na duen bal pueng eh. Ti vaengah mah Matu hlang kah political party pai ham la aka sai thai a om moeh nih a? Poek u van lah sih. Atue omvoel pawh.
Thae lam ka loh koep tom u sih. Propose la aka om coeng Presdent board neh Secretay Board la aka om rhoek long te rhen na neh Constitution or Rules & Regulations te DRAFTING han yawm u mai dae, Drafting a om phoeiah ahamca rhoek loh koep inthoelh bit ni ne.
Ka omngaih
Tlimtue pa
Filed under: 1 General News, 6 Matu Olthang |
Dr. Val Thang he Matu ca khui kah a hamca pakhat lam tah om de, Thlangcuih pakhat lam tah om pawt lah ka hmuh. Batih tikoi nih hno a sai neh olcal thingka, caa thut cana n’sawt vengah amah bueng ham ko aka poek thlang, amah phun ham bueng ko aka poek thlang tih bahoeng aka “selfish” thlang coengah extremist thlang pakhat lah ka hmuh. A ngen long tah Experience mueh akhueh lam khaw na hmuh sui de bii a sai boeih he laklo paltam lah a sai kak lam ni a om. Thui na maiah, Kol khoah Degree boeih coeng thai pawh, Politic kho a bawt hil ah sai thai pawh a bii he a bawt hil ah phueih a sai balh a sai tihe pakhat khaw om pawh.
Amah neh amah he “kai” tika poek nan neh kai kah ka sai then koek, kai ka thoem koek, kai ka ming koek tikah ko poek akhueh he leader pakhat lam tah rhih aka om leader lam ni a om. History aming het pawt cana apoek angaih ah hawhawh ah laithe laidang cana neh patpat athui he ako ngai ngala rhoek long tah atang nah he Matu rhoep peh na lah a coeng sak. Dr. Val Thang he tah Matu hamla rhih aka om koek “poison” ni tihe poek thai angoe.
Angen Ngala cana long tah Dr. Val Thang ka athui boeih te boeih athuem sak, a ol thui te nainong muehlah tarha tarha a tang nah he kothe puei ham bahoeng om. Matu kawng ka ming atitih athut boeihboeih he 100 ah 30% tluk ni a hman a om.
Olpuei lah n’ming hamatah Matu thlangnoe cana long he u kah olka khaw lo seh tarha tarha tang nah muehla nainong (investigate) sai het pahoei ah n’pom thai koi nih then eh ni.
Abawt na ah, Pumpak lamtah Dr. Val Thang he kathi khaw ka thi nah pawt tih he kah comment he ka thut lah a om moe nih. Matu thlangnoe angen loh Dr. Val Thang loh athui coeng atah thuem aa thuem pawt aa titith anainong muehlah tarha tarha a tang na uh he ka thin phat tih kamah ben lam kah ka hmuh nah ka tueng sak mai ni. Aimih ahamca rhoek long la mawt pai seh ka ti de loel, tede long dueng lah n’mawt kol lah amah ngaih nah ben lah lat n’mawt he athen lah ka hmu pawh.
” Aka the pawh hnukvai lakah aka thuem pawh leader he rhih om ngai”